မ်က္စိေရတိမ္ ေရာဂါ (Glaucoma)

Posted in Health Education Posted by Dr. Win Thein on Aug 18, 2009

မ်က္စိ ေရတိမ္ ေရာဂါ ဟာ အျမင္ အာ႐ံု ေၾကာ (Optic Nerve) ကို ထိခိုက္ ေစတဲ့ ေရာဂါ တစ္မ်ဳိး ျဖစ္ျပီး ျပန္လည္ ကုသ မရႏိုင္ ေတာ့တဲ့ မ်က္စိ ကြယ္ျခင္း (Irreversible Blindness) ရဲ႕ အေၾကာင္း တစ္ရပ္ လည္း ျဖစ္ပါတယ္... ကမာၻ တစ္၀ွမ္း မွာ ေရတိမ္ ေရာဂါ ေၾကာင့္ မ်က္စိ ႏွစ္ဖက္ လံုး ကြယ္သူ ေပါင္း ၆သန္း ခန္႔ ႐ွိေန ပါတယ္... အေမရိက ရဲ႕ စစ္တမ္း တစ္ရပ္ မွာေတာ့ အေမရိက မွာ လူဦးေရ ၃သန္း ခန္႔ ေရတိမ္ ေရာဂါ ခံစား ေနရျပီး အဲဒီ ထဲက တစ္၀က္ ေလာက္ဟာ မိမိမွာ ေရတိမ္ ေရာဂါ ႐ွိမွန္း မသိသူ မ်ား ျဖစ္ၾက ပါတယ္... အေၾကာင္းမွာ ျဖစ္စ တြင္ ေရာဂါ လကၡဏာ မသိသာ ျခင္း၊ မ်က္စိ မႈန္၀ါး လာတာ ကို ေရတိမ္ ေရာဂါ ေၾကာင့္ ဟု မသိ ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္...

မ်က္လံုး တြင္း႐ွိ ေရဖိအား (Intraocular Pressure) အေၾကာင္း ပထမ အေနနဲ႔ ေျပာျပ ခ်င္ပါတယ္... မ်က္လံုး တြင္း ေရဖိအား ဟာ ပံုမွန္ အားျဖင့္ ၈ မွ ၂၂ မီလီမီတာ မာက်ဴရီ (8 to 22 mmHg) ၾကားမွာ ႐ွိပါတယ္.. ေရဖိအား နည္းရင္ မ်က္လံုး ေပ်ာ့သြား ျပီး ေရဖိအား မ်ားလာ ရင္ မ်က္လံုး မာေက်ာ လာ ပါတယ္.. မ်က္လံုး တြင္း အရည္ (Aqueous Humor) မ်ားကို မ်က္၀န္း (Iris) အေနာက္ဖက္ နဲ႔ မ်က္စိ မွန္ဘီလူး (Lens) ေဘး႐ွိ စီလီယာရီ ေဘာ္ဒီ (Ciliary body) မ်ားက ထုတ္လုပ္ ေပးပါတယ္... အဲဒီ ကေန သူငယ္အိမ္ (Pupil) ကို ျဖတ္ကာ မ်က္စိ ေ႐ွ႕ပိုင္း ႐ွိ အစိတ္ အပိုင္း မ်ား အာဟာရ အတြက္ ျဖည့္ဆည္း ေပးျပီး မ်က္ၾကည္လႊာ (Cornea) နဲ႔ မ်က္၀န္း ၾကားေထာင့္ လမ္းေၾကာင္း (Trabecular Mechwork) မွတစ္ဆင့္ စီးဆင္း ထြက္ သြားပါတယ္.. အေၾကာင္း အမ်ဳိးမ်ဳိး ေၾကာင့္ လမ္းေၾကာင္း ပိတ္သြား ျခင္း၊ဒါမွ မဟုတ္ အရည္ ထုတ္လုပ္ မႈမ်ား ျခင္းတို႔ ေၾကာင့္ မ်က္လံုး တြင္း ေရဖိအား ျမင့္တက္ လာျပီး ေရတိမ္ ေရာဂါ လကၡဏာ မ်ား ျဖစ္ေပၚ လာပါတယ္... မည္သည့္ အတြက္ ေၾကာင့္ ေရတိမ္ ေရာဂါ ျဖစ္ရသည္ ကိုမူ ယခုထိ ႐ွင္း႐ွင္း လင္းလင္း မသိ ရေသးပါ.. ဒါေပမယ့္ မ်ဳိး႐ိုး လိုက္ျပီး ျဖစ္တတ္ ေၾကာင္း၊ အေနာက္ ႏိုင္ငံ မ်ားတြင္ လူမည္း မ်ား၌ အျဖစ္ မ်ားေၾကာင္း ေတြ႔႐ွိ ရပါတယ္...

ေရတိမ္ ေရာဂါ အဓိက အားျဖင့္ ႏွစ္မ်ဳိး ႐ွိပါတယ္...

1. ေထာင့္က်ယ္ ေရတိမ္ (Open-Angle Glaucoma)
2. ေထာင့္က်ဥ္း ေရတိမ္ (Closed-Angle Glaucoma)

တို႔ ျဖစ္ပါတယ္...

ေထာင့္က်ယ္ ေရတိမ္ ဟာ အျဖစ္ မ်ားဆံုး အမ်ဳိး အစား ျဖစ္ျပီး ျဖစ္စမွာ လကၡဏာ မျပသ ဘဲ အခ်ိန္ အေတာ္ ၾကာမွသာ လကၡဏာ မ်ား ျပလာ ပါတယ္... အရည္ စီးထြက္ ရာ လမ္းေၾကာင္း ပိတ္ဆို႔ မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚ ရျပီး မ်က္စိ မႈန္၀ါး လာျခင္း၊ အျမင္ အာ႐ံု က်ဥ္းေျမာင္း လာျခင္း စတဲ့ လကၡဏာ မ်ား ျပသ လာပါတယ္... ေထာင့္က်ဥ္း ေရတိမ္ ကေတာ့ ႐ုတ္တရက္ လကၡဏာ မ်ား ျဖစ္ေပၚ လာတတ္ ျပီး မ်က္လံုး နီရဲ လာျခင္း၊ မ်က္စိ ကိုက္လာ ျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ ပ်ဳိ႕အန္ တတ္ျခင္း၊ အျမင္ မႈန္၀ါး ျပီး အလင္းေရာင္ ၾကည့္တဲ့ အခါ ေဘးမွာ အလင္း ကြင္း (Halo) မ်ား ျမင္ရ ျခင္း တို႔ ျဖစ္ေပၚ တတ္ပါတယ္... ေထာင့္က်ဥ္း ေရတိမ္ ဟာ မ်က္၀န္း နဲ႔ အရည္ စီးထြက္ ရာလမ္း ေၾကာင္း တို႔ ထိကပ္ ပိတ္ဆို႔ မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚ လာရ ပါတယ္.. အဆိုပါ ေရတိမ္ ေရာဂါ မ်ားကို အခ်ိန္မီ ကုသမႈ မခံယူ ပါက ေရဖိအား မ်ားသည့္ ဒဏ္ေၾကာင့္ ျမင္လႊာ (Retina) ႐ွိ အျမင္ အာ႐ံု ေၾကာ (Optic Nerve) ထိခိုက္ ခ်ဳိင့္၀င္ သြားျပီး လံုး၀ မ်က္လံုး ကြယ္သြားျခင္း (Permanent Blindness) ျဖစ္ေပၚ ေစပါတယ္..


မ်က္စိ ေရတိမ္ ႐ွိမ႐ွိ စမ္းသပ္ ရန္ မ်က္စိ အထူးကု ဆရာ၀န္ မွသာ စစ္ေဆး ဆံုးျဖတ္ ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္.. မ်က္လံုးတြင္း ေရဖိအား တိုင္း ကိရိယာ (Tonometry) ျဖင့္ တိုင္းတာျခင္း၊ မ်က္စိ စစ္ေဆး ကိရိယာ (Ophthalmoscope) ျဖင့္ အျမင္ အာ႐ံု ေၾကာ အေျခ အေန၊ မ်က္လံုး တြင္း အေျခ အေန မ်ားကို စစ္ေဆးျခင္း၊ ျမင္ကြင္း စစ္ေဆး ျခင္း (Visual Field Testing) တို႔ျဖင့္ ျပလုပ္ ကာ ေရတိမ္ ႐ွိမ႐ွိ စစ္ေဆး ႏိုင္ပါတယ္...

ကုသမႈ အေန ျဖင့္ ေသာက္ေဆး၊ မ်က္စဥ္း ခပ္ေဆး၊ ခြဲစိတ္ ကုသ ျခင္းနည္း တို႔ျဖင့္ ျပဳလုပ္ ႏိုင္ပါတယ္.. Beta blockers (timolol, levobunolol, metipramolol) စသည့္ မ်က္စဥ္း ေဆး မ်ားမွာ စီလီ ယာရီ ေဘာ္ဒီ မွ အရည္ ထုတ္လုပ္ မႈကို ေလွ်ာ့ခ် ေပးျပီး မ်က္လံုးတြင္း ေရဖိ အား ေလ်ာ့က် ေစပါတယ္.. Adrenergic agonists (Beta2 agonists) အုပ္စု ေဆးမ်ား ျဖစ္တဲ့ (Brimonidine, Apraclonidine, Dipivefrin) ကေတာ့ အရည္ ထုတ္လုပ္ မႈ က်ဆင္း ေစတဲ့ အျပင္ အရည္ စီးထြက္ မႈကို လည္း ျဖစ္ေပၚ ေစပါတယ္.. Prostaglandin analogs (Latanoprost, Travoprost, Brimatoprost) မ်က္စဥ္း ေဆးမ်ား ကေတာ့ အရည္ စီးထြက္ မႈကို ျဖစ္ ေစတဲ့ ေဆးမ်ား ျဖစ္ပါတယ္.. Carbonic Anhydrase Inhibitors (Acetazolamide, Methazolamide) ေသာက္ ေဆးမ်ား ကေတာ့ အရည္ ထုတ္လုပ္ မႈကို ေလ်ာ့က် ေစပါတယ္.. Parasympathomimetics (Pilocarpine, Echothiophate) စတဲ့ မ်က္စဥ္း ေဆးမ်ား ကေတာ့ အရည္ စီးထြက္ မႈကို ျဖစ္ေစ ျပီး မ်က္စိ သူငယ္ အိမ္ကို လည္း က်ဥ္းေစလုိ႔ အရင္က တြင္တြင္ က်ယ္က်ယ္ သံုးေပ မယ့္ အခု ေတာ့ အသံုး နည္းလာ ပါတယ္.. ၎ မ်က္စဥ္း ဟာ တစ္ေန႔ ၃-၄ ၾကိမ္ ခပ္ေပး ရျခင္း ေဘးထြက္ ဆိုးက်ဳိး မ်ားတာ ေၾကာင့္ အသံုး နည္းလာ ရတာ ျဖစ္ပါတယ္..

ခြဲစိတ္ ကုသ မႈ အေန ျဖင့္ ႐ိုး႐ိုး ခြဲစိတ္ ျခင္း (Trabeculectomy, Viscocanalostomy)၊ ေလဆာ ေရာင္ျခည္ ျဖင့္ ခြဲစိတ္ နည္းမ်ား (Laser Iridotomy, Laser Trabeculoplasty, Laser Cilioablation) တို႔ျဖင့္ အရည္ စီးထြက္ မႈ ပြင့္ေအာင္ ျပဳလုပ္ ႏိုင္ပါတယ္.. ဒါ့ေၾကာင့္ မ်က္စိ ေရတိမ္ ေရာဂါ ကို ေပါ့ေပါ့ တန္တန္ မထား သင့္ပဲ ဂ႐ုစိုက္ ေနထိုင္ ျခင္း၊ မ်က္စိ မႈန္၀ါး လာပါက မ်က္မွန္ လုပ္ရန္ အတြက္ တစ္ခု တည္းကိုသာ အာ႐ံု မထားဘဲ တတ္ကၽြမ္း ေသာ မ်က္စိ အထူးကု ဆရာ၀န္ နဲ႔ စနစ္ တက် စစ္ေဆး ကုသ မႈ ခံယူ သင့္ပါ ေၾကာင္း သတိ ေပးေရး သား လိုက္ရ ပါတယ္.. အားလံုး မ်က္စိ ေရာဂါ နဲ႔ ေဘးဘယာ အေပါင္း မွကင္း ေ၀းႏိုင္ ပါေစ...

ဒီပိုစ္႕ေလးက လည္း ေဒါက္တာ ကို ဝင္းသိန္းရဲ႕ ( http://www.drwinthein.info/ ) က ျဖစ္ပါတယ္ ။ ္ ဗဟုသုတရေအာင္ရည္ရြယ္ျပီး ျပန္လည္ေဝငွလိုက္တာပါ )

ခင္မင္စြာျဖင္႔ ( နိင္ )